Mwanasiasa mashuhuri wa upinzani nchini Uganda, Dk. Kizza Besigye, amefikishwa katika Mahakama ya Kijeshi ya Makindye, Kampala, baada ya ripoti za kutoweka kwake jijini Nairobi, Kenya, mwishoni mwa juma.  

Besigye, 68, ambaye ni daktari na mkosoaji maarufu wa Rais Yoweri Museveni, alifikishwa mahakamani Jumatano chini ya ulinzi mkali wa kijeshi. 

Alifikishwa pamoja na Hajji Lutale Kamulegeya, mwanasiasa mwingine wa upinzani.  

Mawakili wake, wakiongozwa na Erias Lukwago, walisema Besigye anakabiliwa na mashtaka ya kumiliki bunduki mbili na kuomba msaada wa vifaa kutoka Uganda, Ugiriki, na mataifa mengine kwa lengo la kuhatarisha usalama wa taifa. 

“Besigye amekana mashtaka haya na kupinga mamlaka ya mahakama hiyo kumhukumu. Amepelekwa rumande katika Gereza la Luzira hadi Desemba 2,” alisema Lukwago.  

Mke wa Besigye, Winnie Byanyima, ambaye ni Mkurugenzi Mtendaji wa Mpango wa Pamoja wa Umoja wa Mataifa wa Kupambana na Ukimwi (UNAIDS), aliitaka serikali ya Uganda kumwachia mumewe mara moja. 

Kupitia chapisho kwenye X (zamani Twitter), Byanyima alisema: “Nimearifiwa kuwa yuko katika gereza la kijeshi Kampala. Tunamtaka aachiliwe mara moja. Yeye si mwanajeshi, kwa nini anashikiliwa katika gereza la kijeshi?”  

Jeshi la Uganda halijatoa tamko lolote kuhusu tukio hilo. Hata hivyo, Waziri wa Habari wa Uganda, Chris Baryomunsi, alisema serikali haihusiki na utekwaji nyara wowote. 

“Kukamatwa kwake Kenya hakupaswi kuwa suala kubwa. Tunachohakikishia ni kwamba serikali haiwazuilii watu kwa muda mrefu bila mawasiliano,” alisema katika mahojiano na shirika la utangazaji la umma nchini Uganda.  

Kwa upande mwingine, Katibu Mkuu wa Mambo ya Nje wa Kenya, Korir Singoei, alisema serikali ya Kenya haikuhusika katika tukio hilo.  

Katika tukio linalohusiana, wanachama 36 wa chama cha Forum for Democratic Change (FDC) walikamatwa Kenya Julai mwaka huu na kusafirishwa hadi Uganda, ambako walifunguliwa mashtaka ya ugaidi. Wanaharakati hao walikana mashtaka hayo na kudai waliteswa wakiwa kizuizini.  

Besigye, ambaye aliwahi kuwa daktari wa kibinafsi wa Rais Museveni wakati wa vita vya wenyewe kwa wenyewe nchini Uganda miaka ya 1980, ameendelea kuwa mpinzani mkubwa wa kisiasa wa kiongozi huyo aliye madarakani tangu 1986. 

Besigye amegombea urais mara nne dhidi ya Museveni na kushindwa, huku akipinga matokeo kwa madai ya udanganyifu na vitisho kwa wapiga kura.  

Serikali ya Museveni kwa miaka mingi imekuwa ikikabiliwa na shutuma za ukiukwaji wa haki za binadamu, zikiwemo kukamatwa kwa wanasiasa wa upinzani, mateso, na mauaji ya kiholela. 

Hata hivyo, mamlaka nchini Uganda zimekanusha tuhuma hizo, zikisisitiza kuwa waliokamatwa wanashughulikiwa kwa mujibu wa sheria na taratibu za kimahakama.

 

Tarehe 16 Novemba 2024, jengo la ghorofa nne lililopo Kariakoo, Dar es Salaam, liliporomoka na kusababisha vifo vya watu takribani 20, tukio ambalo limetikisa taifa na kuibua mjadala kuhusu ubora wa majengo katika maeneo ya biashara kama Kariakoo. 

Rais wa Tanzania, Samia Suluhu Hassan, alizuru eneo la tukio na kutoa maoni kuhusu hali ya majengo ya Kariakoo, akisema kuwa ni wazi jengo hilo halikujengwa kwa viwango stahiki na kuahidi kwamba uchunguzi utatolewa ili kujua ubora wa majengo yote ya Kariakoo.

Rais Samia alieleza kuwa, tukio hili linaonyesha mapungufu katika utekelezaji wa viwango vya ujenzi na uwajibikaji wa mamlaka zinazohusika. 

"Jengo lile halikutazamwa ubora wake wakati wa ujenzi," alisema Rais Samia. Aliwataka wahusika wote kuzingatia taratibu na kuhakikisha kuwa matukio ya aina hii hayatokei tena.

Tukio hili linakuja baada ya miongo kadhaa ya mijadala kuhusu ubora wa majengo katika maeneo ya jiji kuu la Dar es Salaam, hasa katika soko la Kariakoo, ambalo linatajwa kuwa soko kubwa zaidi katika Ukanda wa Afrika Mashariki. 

Wataalamu wa ujenzi nchini wanashauri mamlaka kuzingatia mapendekezo yatakayoweza kuzuia majanga kama haya, wakieleza kwamba ubora hafifu na mabadiliko ya matumizi ya majengo yanaweza kusababisha majengo kuanguka.

Mhandisi Innocent Ben alisema kuwa mabadiliko ya matumizi ya majengo, kama vile yale yaliyokuwa yakijengwa kwa ajili ya makazi lakini sasa kutumika kwa shughuli za biashara, ni hatari. 

"Majengo yaliyojengwa kwa matumizi maalum yanaweza kuwa na matatizo makubwa ikiwa yatatumika kwa madhumuni tofauti," alisema Ben.

Pia, Mhandisi Joseph Magida alieleza kuwa ni lazima hatua za kudumu zichukuliwe ili kuboresha ubora wa majengo, na kwamba serikali inapaswa kuchukua hatua madhubuti dhidi ya wahusika wanaovunja sheria za ujenzi. Magida aliongeza kuwa Kariakoo, ambayo ilianza kama eneo la makazi, sasa limejaa majengo ya biashara yaliyojengwa kiholela, jambo linalosababisha hatari kubwa.

Mbali na majengo yasiyokuwa na ubora, Profesa Anna Tibaijuka, Waziri wa zamani wa Ardhi, alikosoa utendaji wa serikali katika kushughulikia mipango miji. Alieleza kuwa sheria za mipango miji zimekiukwa, na majengo mengi yanajengwa kwenye viwanja visivyokidhi viwango vinavyotakiwa. 

Alisema kuwa ushauri uliopewa na wataalamu ulipuuziliwa mbali kutokana na shinikizo kutoka kwa wawekezaji.

Wakati huo, Waziri Mkuu Kassim Majaliwa alitangaza kuwa serikali imeunda tume ya watu 19 itakayoongozwa na Bregedia Jenerali Hosea Ndagala, ili kuchunguza ubora wa majengo na kutoa ushauri kuhusu hatua za kuchukuliwa. 

Majaliwa alisisitiza kuwa tume hiyo itatoa mapendekezo ambayo serikali itatekeleza, na kama inahitajika, majengo yaliyojengwa chini ya viwango vitabomolewa ili kuepusha madhara zaidi.

Pamoja na hatua hizi, wataalamu na wananchi wanaitaka serikali kuhamasisha utekelezaji wa mapendekezo ya kitaalamu na kuwajibisha watu wote waliohusika na ujenzi wa majengo duni. Mtaalamu wa ujenzi, Innocent Ben, alisema kuwa uchunguzi unahitajika ili kubaini ni vigezo gani vilikiukwa na ni hatua gani za kisheria zitachukuliwa dhidi ya wahusika.

Kariakoo, ambayo ni kitovu cha biashara nchini Tanzania, inahitaji suluhisho la kudumu la kuboresha majengo na kuboresha usimamizi wa maeneo ya ujenzi. 

Katika kukabiliana na changamoto hizi, serikali inapaswa kuzingatia ushauri wa wataalamu na kuhakikisha kuwa ubora wa majengo unazingatiwa ili kuepusha majanga kama haya yatakayoweza kuleta madhara makubwa kwa wananchi.