TRUMP ATANGAZA USHURU MPYA ULIMWENGU WAZIZIMA

 

Rais wa Marekani, Donald Trump, ametangaza viwango vipya vya ushuru kwa bidhaa zinazoingizwa nchini humo, akisema hatua hiyo ni sehemu ya kulinda uchumi wa Marekani. 

Ushuru huu mpya, ambao haujawahi kuonekana kwa muda mrefu, unagusa mataifa yote duniani, matajiri na masikini, hali inayozua mjadala na hofu kubwa ya kiuchumi.

"Leo ni Siku ya Ukombozi," Trump alisema katika hotuba yake. "Ni moja ya siku muhimu katika historia ya Marekani, na ni tangazo la uhuru wa kiuchumi wa Marekani."

"Tutaifanya Marekani kuwa kubwa na tajiri tena. Nchi yetu imenyang’anywa kwa zaidi ya miaka 50. Hilo halitafanyika tena," aliongeza.

Kwa mujibu wa tangazo hilo, kiwango cha chini kabisa cha ushuru kwa bidhaa zote zinazoingizwa Marekani kutoka nje kitakuwa 10%. 

Hatua hii ina athari kubwa kwa nchi mbalimbali, zikiwemo zile za Afrika Mashariki ambazo zinategemea mauzo ya bidhaa zao kwa Marekani kupitia mpango wa biashara wa AGOA.

ATHARI KWA AFRIKA MASHARIKI

Ushuru huu mpya umegusa bidhaa nyingi muhimu kutoka Afrika Mashariki, ikiwemo chai, kahawa, maua kutoka Kenya na Rwanda, samaki na mbegu za korosho kutoka Tanzania, na kakao pamoja na vanila kutoka Uganda na Rwanda. Pia, bidhaa za viwanda kutoka Kenya na Ethiopia zimeathiriwa.

Kwa mfano, ripoti ya Shirika la Biashara Duniani (WTO) inaonyesha kuwa mwaka 2024, Kenya iliuza tani 58,000 za chai na tani 23,000 za kahawa nchini Marekani. Kwa upande wake, Tanzania iliuza tani 12,000 za samaki na tani 8,500 za mbegu za korosho.

Kwa Uganda, hali ni tofauti kidogo kwani inatoza bidhaa zinazoingizwa kutoka Marekani ushuru wa 20%, ilhali Marekani sasa itatoza 10% kwa bidhaa kutoka Uganda. Ushindani wa bidhaa zake kwenye soko la Marekani unaweza kupungua kwa kuwa gharama zitakuwa juu zaidi.

Kwa upande wa Jamhuri ya Kidemokrasia ya Kongo (DRC), ushuru wake kwa bidhaa za Marekani ulikuwa 22%, na sasa Marekani nayo itatoza 11% kwa bidhaa kutoka DRC. Hili linamaanisha kuwa DRC itaathirika zaidi kuliko nchi nyingine za Afrika Mashariki.

MITAZAMO NA MAJIBU KUTOKA KWA AFRIKA MASHARIKI

Nchi hizi zinapaswa kutafuta masoko mbadala kama vile Asia, Ulaya, na hata mataifa mengine ya Afrika ili kupunguza utegemezi wa Marekani. Pia, zinapaswa kuwekeza katika viwanda vya ndani ili kuongeza thamani ya bidhaa zao na kupunguza utegemezi wa masoko ya nje.

ULIMWENGU WAITIKIA UAMUZI WA TRUMP

Tangazo hili limepokelewa kwa mshangao na wasiwasi katika pembe zote za dunia. Umoja wa Ulaya (EU) umelalamikia hatua hiyo, huku Mkuu wa EU, Ursula von der Leyen, akisema:

"Matokeo yatakuwa mabaya kwa mamilioni ya watu duniani kote."

China pia haikukaa kimya, ikitangaza kuwa itachukua "hatua madhubuti za kukabiliana" na ushuru huu mpya wa Marekani.

Waziri Mkuu wa Canada, Mark Carney, alisema:

"Ni muhimu kuchukua hatua kwa makusudi na kwa nguvu dhidi ya ushuru huu."

Naye Waziri Mkuu wa Italia, Giorgia Meloni, alisema:

"Ushuru huu wa Marekani ni mbaya na unaweza kuzua vita vikubwa vya kibiashara."

Waziri Mkuu wa Australia, Anthony Albanese, aliongeza:

"Hiki si kitendo cha rafiki."

Kaimu Rais wa Korea Kusini, Han Duck-Soo, alisema:

"Vita vya biashara duniani vimekuwa ukweli."

USHURU MPYA WA 200% KWA MVINYO WA UJERUMANI

Mbali na ushuru wa bidhaa kutoka Afrika Mashariki, Trump pia ametangaza ushuru wa asilimia 200 kwa mvinyo kutoka Ujerumani. Hatua hii imeleta mshtuko mkubwa kwa wazalishaji wa mvinyo wa Ujerumani ambao wanategemea sana soko la Marekani.

Constantin Richter, mmiliki wa shamba la mizabibu huko Moselle, Ujerumani, anaeleza hofu yake:

"Tunasafirisha zaidi ya asilimia 30 ya mvinyo wetu kila mwaka Marekani… na ikiwa kutakuwa na ushuru wa asilimia 200, biashara itaporomoka. Hakuna atakayenunua tena," alisema.

Mwaka 2019, Trump aliwahi kuweka ushuru wa asilimia 25 kwa mvinyo wa Ujerumani, lakini sasa ongezeko hili la asilimia 200 ni pigo kubwa zaidi.

Ernst Büscher wa Taasisi ya Mvinyo Ujerumani alisema:

"Ushuru huu utakuwa ni janga kwa wauzaji wa mvinyo wetu nje ya nchi… Marekani ni soko letu kubwa, na tunapata theluthi moja ya faida zetu kutoka huko."

Dr. Samina Sultan, mtaalamu wa uchumi nchini Ujerumani, anasema bado kuna nafasi ya mazungumzo:

"Vita kamili vya kibiashara kati ya Marekani na Umoja wa Ulaya bado vinaweza kuzuilika. EU imetangaza ushuru wa kulipiza kisasi unaoanza Aprili Mosi… lakini hadi wakati huo, bado kuna nafasi ya mazungumzo."

HATUA ZINAZOWEZEKANA KWA AFRIKA MASHARIKI NA ULIMWENGU

Ili kupunguza athari za ushuru huu mpya, mataifa ya Afrika Mashariki yanaweza:

1. Kutafuta masoko mbadala – Kuimarisha biashara na mataifa ya Asia, Ulaya, na hata Afrika yenyewe ili kupunguza utegemezi wa Marekani.

2. Kuboresha viwango vya uzalishaji – Kuwekeza katika teknolojia za kisasa ili kuboresha ubora wa bidhaa.

3. Kuimarisha viwanda vya ndani – Kuongeza thamani ya bidhaa kabla ya kuuza nje ili kuongeza ushindani wake.

4. Mazungumzo na Marekani – Kutafuta makubaliano maalum ya ushuru nafuu au kubadilisha mikataba ya biashara.

Kwa hali ilivyo sasa, dunia yote inasubiri kuona iwapo mataifa yaliyoathirika, ikiwemo Afrika Mashariki, yatachukua hatua gani dhidi ya uamuzi huu wa Trump ambao unaonekana kuanzisha vita vipya vya kibiashara duniani.