WENYE CHANGAMOTO YA AKILI HAWAJAJUI

WANANCHI wengi wanaosumbuliwa na matatizo ya afya ya akili hawajitambui kuwa wana changamoto hizo.

Hiyo ni kutokana na taarifa zilizotolewa na Dkt. Samweli Likindikoki, Rais wa Chama Cha Madaktari Bingwa wa Afya ya Akili nchini. 

Katika mkutano wa kisayansi juu ya afya ya akili uliofanyika jijini Arusha, Oktoba 12,2023, Dkt. Likindikoki alieleza kuwa takwimu zilizotolewa na Shirika la Afya Duniani (WHO) zinaonyesha kuwa watu milioni 7 nchini Tanzania wana ugonjwa wa akili.

Hata hivyo, idadi hii inaweza kuwa kubwa zaidi, kwani wengi wa wanaokumbwa na matatizo ya afya ya akili hawatambui hali yao. 

Hii inaweka changamoto kubwa mbele ya jamii na watoa huduma za afya, kwani uelewa wa tatizo ni hatua muhimu katika kutafuta suluhisho.

Sababu za ongezeko la matatizo ya afya ya akili nchini Tanzania ni nyingi na zenye mizizi katika mambo mbalimbali.

Matumizi mabaya ya pombe na madawa ya kulevya yameendelea kuwa sababu kubwa ya matatizo haya.

Watu wengi wanasumbuliwa na matatizo ya akili kutokana na matumizi mabaya ya vitu hivi. Madhara ya muda mrefu ya matumizi ya pombe na madawa ya kulevya ni pamoja na kuongezeka kwa uhalifu na kuathiri uzalishaji wa kazi.

Kuongezeka kwa maisha yenye msongo wa mawazo pia kumeshiriki katika kuongezeka kwa matatizo ya afya ya akili. 

Changamoto za kimaisha, ukosefu wa ajira, na shinikizo la kijamii zinaweza kuwa mizizi ya matatizo ya akili. 

Watu wengi wanapopambana na changamoto hizi, wanaweza kushindwa kumudu msongo wa mawazo, na hivyo kuwa katika hatari ya matatizo ya afya ya akili.

Mahusiano ya mapenzi yamekuwa sababu nyingine inayochangia matatizo ya afya ya akili. Mzozo katika mahusiano, talaka, na unyanyasaji wa kijinsia zinaweza kusababisha matatizo ya akili. 

Utafiti unaonyesha kuwa watu wanaokumbwa na matatizo katika mahusiano yao wanaweza kuwa na uwezekano mkubwa wa kuwa na matatizo ya afya ya akili.

Pia, mabadiliko ya kiteknolojia yamekuwa na athari yake kwa afya ya akili. Kupitishwa kwa teknolojia na mitandao ya kijamii kumebadilisha jinsi watu wanavyoingiliana na wenzao na dunia. Kwa baadhi, hii imesababisha kuongezeka kwa hisia za upweke na unyanyapaa, na hivyo kuchangia matatizo ya afya ya akili.

Afisa ustawi wa Jamii kutoka Wizara ya Maendeleo ya Jamii, Jinsia, Wanawake na Makundi Maalum, Lilian Masua, ameeleza kuwa serikali imejipanga kutoa elimu kwa jamii kwa lengo la kuzuia wananchi wasipatwe na matatizo ya akili. 

Hatua hii ni muhimu katika kupunguza idadi ya watu wanaokumbwa na changamoto hizi za kiafya.

Daktari Bingwa wa Magonjwa ya Akili kutoka hospitali ya Taifa ya Muhimbili, Dkt. Jenipher Raymond, ameongeza kwamba mabadiliko ya kiteknolojia na matumizi ya pombe na madawa ya kulevya ya kupitiliza yanachangia kwa kiasi kikubwa katika kuongezeka kwa matatizo ya afya ya akili. Hii inaonyesha kuwa changamoto hizi zinaweza kutokea kutokana na mazingira ya kijamii na kiuchumi yanayobadilika.

Mkutano wa kisayansi juu ya afya ya akili unaofanyika mara kwa mara nchini unalenga kujadili tafiti mbalimbali na kutoa majukwaa ya kuelimisha umma kuhusu afya ya akili. 

Ni matumaini kuwa kupitia juhudi hizi za pamoja, jamii itaweza kuchukua hatua za kuzuia matatizo ya afya ya akili na kusaidia wale wanaosumbuliwa na matatizo haya.

Katika juhudi za kuleta mabadiliko chanya, ni muhimu kwa kila mtu kujitambua na kutambua kuwa afya ya akili ni suala la kila mmoja wetu, na inahitaji kushughulikiwa kwa uzito unaostahili.