Marais Wastaafu Obasanjo na Kenyatta Wapewa Jukumu la Kumaliza Mzozo wa Kongo

 

Mkutano wa kilele uliofanyika kati ya wakuu wa nchi za Jumuiya ya Maendeleo ya Nchi za Kusini mwa Afrika (SADC) na Jumuiya ya Afrika Mashariki (EAC) umekamilika kwa kuunda jopo la wasuluhishi la kumaliza mzozo wa kisiasa na kijeshi unaoendelea katika Jamhuri ya Kidemokrasia ya Kongo (DRC). 

Jopo hilo linajumuisha marais wastaafu kutoka maeneo mbalimbali, na lengo lake ni kufanikisha amani katika nchi hiyo ambayo imekuwa ikikumbwa na migogoro ya muda mrefu, hasa kwa upande wa uasi wa kundi la M23.

Rais wa zamani wa Nigeria, Olusegun Obasanjo, na Rais wa zamani wa Kenya, Uhuru Kenyatta, wamepewa jukumu kuu la kuongoza juhudi za upatanishi katika mzozo wa Kongo. Hii ni baada ya mkutano wa viongozi wa SADC na EAC, ulioongozwa na Rais Emmerson Mnangagwa wa Zimbabwe na Rais William Ruto wa Kenya, ambao walisisitiza umuhimu wa kuhakikisha mzozo huu unapata ufumbuzi wa kudumu. Katika tangazo rasmi lililotolewa kufuatia mkutano huo, ilielezwa kuwa uteuzi wa jopo hili la wasuluhishi ulizingatia ukanda, lugha, na jinsia ili kuhakikisha uwakilishi wa wote katika juhudi za kumaliza migogoro ya Kongo.

Jopo hili linajumuisha viongozi wastaafu wanne: Olusegun Obasanjo, Uhuru Kenyatta, Kgalema Motlanthe (Rais wa zamani wa Afrika Kusini), Catherine Samba Panza (Rais wa zamani wa Jamhuri ya Afrika ya Kati), na Zahle-Work Zewde (Rais wa zamani wa Ethiopia). Wote hawa wamepewa jukumu la kufanya kazi kwa karibu na Umoja wa Afrika ili kufanikisha amani katika eneo hili la mzozo. Viongozi hawa wastaafu wanatarajiwa kuungana katika juhudi za kuleta utulivu na kuhakikisha ushawishi wa kieneo unaleta mafanikio katika mchakato wa amani.

Mwanzo wa Jopo la Wasuluhishi

Katika mkutano wa kilele wa SADC na EAC, Rais Emmerson Mnangagwa wa Zimbabwe, ambaye ni mwenyekiti wa SADC, na Rais William Ruto wa Kenya, ambaye ni mwenyekiti wa EAC, waliongoza juhudi za kuunda jopo hili la wasuluhishi. Walielezea umuhimu wa kufanikisha mchakato huu kwa kushirikiana na Umoja wa Afrika, ili kuhakikisha kuwa pande zote zinazohusika katika mzozo wa Kongo zinaweza kufikia makubaliano ya kudumu. Rais Mnangagwa na Rais Ruto walisisitiza kuwa ushirikiano wa viongozi hawa wastaafu utaleta mtazamo mpya katika mchakato wa amani, kwani wao wana uzoefu mkubwa katika masuala ya kisiasa na utawala.

Rais Felix Tshisekedi wa Kongo, ambaye alihudhuria mkutano huo, alizungumzia hali ya kisiasa ya nchi yake, huku akieleza kuwa serikali ya Kongo inajitahidi kuhakikisha kwamba amani inapatikana. Hata hivyo, Rais Tshisekedi na Rais Paul Kagame wa Rwanda walikubaliana kuwa ni muhimu kwa nchi zao kushirikiana kwa karibu ili kumaliza mzozo wa M23, ambao umekuwa na athari kubwa kwa ustawi wa Kongo.

Upinzani wa Kongo Wasusia Mazungumzo ya Serikali ya Umoja wa Kitaifa

Hali ya kisiasa ndani ya Jamhuri ya Kidemokrasia ya Kongo pia inazidi kuwa tata, huku vyama vikubwa vya upinzani vikikataa kushiriki katika mazungumzo ya kuunda serikali ya umoja wa kitaifa. Vyama vya upinzani, vikiwemo ECIDE kinachoongozwa na Martin Fayulu na muungano wa FCC unaoongozwa na Rais wa zamani Joseph Kabila, vimesusia mazungumzo hayo yaliyokuwa yakiongozwa na Rais Tshisekedi.

Herve Diakiese, msemaji wa chama cha Pamoja kwa ajili ya Jamhuri, alieleza kuwa Rais Tshisekedi ndiye chanzo cha matatizo yanayoikumba Kongo. Alisema, "Nyumba inaposhika moto, hujiungi na mchomaji, bali na wazimamoto." Diakiese alisisitiza kuwa Rais Tshisekedi hawezi kuwa sehemu ya suluhisho, kwani ameshindwa kutoa uongozi unaohitajika katika kukabiliana na changamoto za kisiasa na kijeshi zinazoukumba mkoa wa Kivu, pamoja na matatizo mengine ya utawala katika nchi nzima.

Msemaji huyo aliongeza, "Iwe mzozo wa makundi yenye silaha, iwe mkwamo wa kisiasa ambavyo vinatusibu leo, sababu zake zinahusiana na kukosa uhalali kwa Rais Tshisekedi, pamoja na taasisi zote za kuteuliwa. Kwa hiyo, Tshisekedi ni sehemu ya tatizo."

Hofu ya Kurudi kwa Makosa ya Zamani

Hata hivyo, mchambuzi wa masuala ya kisiasa, Omer Nsongolo, anahofia kuwa hata kama serikali ya umoja wa kitaifa itafanikiwa kuundwa, bado kuna hatari ya kurudi kwa makosa ya zamani. Nsongolo alieleza kuwa mchakato wa kisiasa katika Kongo haukuwa wa kwanza na kwamba historia ya nchi hiyo imejaa juhudi zisizofaulu za kumaliza migogoro ya ndani. 

Hivyo, kuna wasiwasi kuwa hatua yoyote ya amani inayochukuliwa sasa inaweza kujikuta ikirudia matatizo ya zamani, ambapo suluhisho za muda mfupi zinakuwa hazina matokeo ya kudumu.

Kwa kumalizia, hali ya kisiasa na kijeshi nchini Kongo inaendelea kuleta changamoto kubwa kwa viongozi wa SADC na EAC. Jopo la wasuluhishi lililoundwa linatarajiwa kuchukua hatua muhimu kuelekea kutafuta suluhisho la kudumu la mzozo wa Kongo. 

Hata hivyo, suala la kuunda serikali ya umoja wa kitaifa na mazungumzo kati ya pande zinazohusika bado linaendelea kuwa changamoto kubwa. 

Wakati huo huo, suala la uhalali wa Rais Tshisekedi na uwezo wa serikali yake linaendelea kuleta mgawanyiko mkubwa miongoni mwa vyama vya kisiasa na wananchi wa Kongo.