Iran yatoa Onyo Kali kwa Marekani: "Tutatoa Jibu Thabiti"

 

"Wanatishia kuleta madhara... lakini kama hilo litatokea, hakika watapata 'jibu thabiti' kutoka kwa Iran," Khamenei alisema wakati wa hotuba yake ya Eid al-Fitr. 

Kauli hii kali ya Kiongozi Mkuu wa Iran, Ayatollah Ali Khamenei, ilikuwa ni jibu la moja kwa moja kwa Rais wa Marekani Donald Trump, ambaye alitishia Iran kwa kusema itashambuliwa kwa mabomu ikiwa haitaafikiana na Marekani kuhusu mpango wake wa nyuklia.

Tishio la Trump

Katika mahojiano ya Jumamosi, Trump alisema kuwa Iran itashambuliwa kwa mabomu ikiwa haitakubali makubaliano mapya kuhusu mpango wake wa nyuklia. 

"Ikiwa hawatafanya makubaliano, kutakuwa na mlipuko," Trump alisema, akiongeza kuwa, "Mambo mabaya sana yatatokea kwa Iran." Kauli hizi za Rais Trump ziliongeza wasiwasi kuhusu hali ya uhusiano kati ya Marekani na Iran, ambayo tayari ilikuwa na mvutano kutokana na masuala ya nyuklia na usalama wa kimataifa.

Uhusiano wa Kidiplomasia kati ya Iran na Marekani

Baada ya kukatika kwa uhusiano wa kidiplomasia kati ya Iran na Marekani mwaka 1980, ubalozi wa Uswizi mjini Tehran umechukua jukumu la kuwakilisha maslahi ya Marekani nchini Iran. 

Hivi karibuni, Tehran ilimuita afisa mkuu wa ubalozi wa Uswizi mjini Tehran, ambaye anawakilisha maslahi ya Marekani nchini Iran, na kumtaka kutoa maelezo kuhusu tuhuma zinazotolewa dhidi ya Iran.

Msemaji wa Wizara ya Mambo ya Nje ya Iran, Esmail Baghaei, alieleza kupitia ukurasa wake wa Twitter kwamba, "Nchi za Magharibi zikiongozwa na Marekani, zinaituhumu Iran kwa kutaka kupata silaha za nyuklia." 

Baghaei alisisitiza kuwa Iran inakana vikali shutuma hizi, akieleza kuwa shughuli za nyuklia za Iran ni za kiraia pekee, na hasa katika sekta ya nishati.

Iran imekuwa ikisisitiza kuwa lengo lake ni kukuza nishati ya nyuklia kwa matumizi ya amani, huku ikikanusha kabisa tuhuma za kuendeleza silaha za nyuklia. 

Hata hivyo, Marekani na washirika wake wa Magharibi wanazidi kuwa na wasiwasi kuhusu mpango wa nyuklia wa Iran, wakidai kwamba unalenga kutengeneza silaha za nyuklia.

Kauli za Khamenei

Khamenei, katika hotuba yake ya Eid al-Fitr, alijibu kwa ukali vitisho vya Trump. Alisema, "Wanatishia kuleta madhara... lakini kama hilo litatokea, hakika watapata 'jibu thabiti' kutoka kwa Iran." 

Hotuba hii ilionyesha kuwa Iran haiko tayari kubali vitisho vya Marekani na kwamba itachukua hatua kali ikiwa itashambuliwa. Kauli hii pia ilionekana kama jibu kwa vitisho vya Trump, ambaye alitoa matamshi hayo Jumapili, akisema kuwa itapigwa bomu ikiwa Iran haitakubali pendekezo lake la mazungumzo.

Khamenei alionya kwa kusema, "Ikiwa hilo litatokea, hakika watapata jibu thabiti kutoka kwa Iran." Huu ulikuwa ni ujumbe wa moja kwa moja kwa Rais Trump na serikali ya Marekani, ikionyesha msimamo wa Iran kuhusu vitisho vya kimataifa.

Uchambuzi wa Uhusiano wa Kidiplomasia

Uhusiano kati ya Iran na Marekani umekuwa na changamoto nyingi, hasa baada ya Marekani kujitoa katika makubaliano ya nyuklia ya JCPOA (Joint Comprehensive Plan of Action) mnamo 2018. 

Marekani iliondoa vikwazo vya nyuklia dhidi ya Iran, na Iran ilianza kupunguza utekelezaji wa masharti ya makubaliano hayo. Hii ilisababisha mvutano mkubwa na kuongeza hali ya wasiwasi kati ya nchi hizo mbili.

Iran inasisitiza kuwa mpango wake wa nyuklia ni kwa madhumuni ya amani, hasa katika sekta ya nishati, lakini Marekani inahofia kuwa Iran inaweza kuwa na nia ya kutengeneza silaha za nyuklia. Huu ni msingi wa mjadala na mzozo mkubwa kati ya pande hizi mbili.

Jibu la Trump

Rais Trump alikariri tishio lake kwa Iran siku ya Jumapili, akisema itapigwa bomu ikiwa haitakubali pendekezo lake la mazungumzo kama ilivyoainishwa katika barua aliyotuma kwa uongozi wa Iran mapema Machi, akiipa Tehran muda wa miezi miwili kufanya uamuzi.

Katika mahojiano ya Jumamosi, Trump alisema kwamba ikiwa Iran haitakubali pendekezo lake la mazungumzo, itakutana na athari kubwa, akiongeza, "Ikiwa hawatafanya makubaliano, kutakuwa na mlipuko." 

Hii ilikuwa ni kauli kali zaidi kutoka kwa Trump akitishia Iran na kuongeza joto katika mzozo huu wa nyuklia.

Kwa sasa, uhusiano kati ya Marekani na Iran uko katika hali tete, na mzozo huu wa nyuklia unazidi kuwa hatari. 

Vitisho vya Trump na majibu makali kutoka kwa Khamenei vinaonyesha kuwa pande zote mbili zipo katika mstari wa kushikilia msimamo wao, huku dunia ikitazama kwa makini kama kutakuwa na nafasi ya kufikiwa kwa makubaliano au kama mzozo huu utaingia katika hatua ya vitendo.