Uvumi Juu ya Afya ya Rais wa Cameroon Paul Biya na Hatma ya Uongozi Wake

 

Rais Paul Biya wa Cameroon akiwa na mkewe, Chantal Biya

Katika kipindi cha hivi karibuni, uvumi umeibuka kuhusu hali ya kiafya na mahali alipo Rais wa Cameroon, Paul Biya, mwenye umri wa miaka 91. 

Baada ya kuhudhuria mkutano wa kilele kati ya China na Afrika mjini Beijing mwanzoni mwa Septemba, kutoonekana kwake hadharani kwa zaidi ya mwezi mmoja kumezua wasiwasi na gumzo barani Afrika, huku duru mbalimbali zikihisi huenda afya yake imezorota.

Biya alikosa kuhudhuria Mkutano Mkuu wa Umoja wa Mataifa huko New York na pia mkutano wa kilele wa nchi zinazozungumza Kifaransa (La Francophonie) uliofanyika wiki hii kaskazini mwa Paris. Tukio hili limeongeza uvumi zaidi juu ya hali yake ya kiafya. 

Hata hivyo, Balozi wa Cameroon nchini Ufaransa alisisitiza kuwa Rais Biya yupo katika hali nzuri ya afya na kwamba yuko Geneva akipumzika baada ya ratiba ngumu ya kidiplomasia mnamo Julai na Agosti.

Rais Biya, anayeshikilia nafasi ya pili kwa kuongoza muda mrefu zaidi barani Afrika baada ya Rais Teodoro Obiang Nguema wa Equatorial Guinea, ana historia ya kutoweka hadharani kwa vipindi virefu, hali ambayo imekuwa ikizua uvumi wa mara kwa mara kuwa huenda amefariki. 

Hata hivyo, msemaji wa serikali ya Cameroon, René Sadi, alikanusha uvumi huo akisisitiza kuwa Rais Biya atarejea nyumbani "katika siku chache zijazo" na kwamba yupo katika hali nzuri ya afya.

Utawala wa Miaka 42 na Siasa za Warithi

Paul Biya alichukua madaraka mwaka 1982 baada ya kumuondoa mtangulizi wake Ahmadou Ahidjo, na tangu wakati huo amedhibiti uongozi wa taifa hilo kwa ustadi mkubwa. 

Katika miaka ya 1990, wakati wimbi la demokrasia ya vyama vingi lilipotikisa bara la Afrika, Biya alifanya mageuzi ya kisiasa kwa kiasi cha kuzuia maandamano makubwa lakini bila kuruhusu upinzani kuota mizizi. 

Uchaguzi wa mwaka 1992 ulikuwa ushindi wake wa kwanza katika mfumo wa vyama vingi, ushindi ambao umedaiwa kuchangiwa na udanganyifu wa kura na mgawanyiko miongoni mwa wapinzani wake.

Huku muhula wake wa sasa ukielekea ukingoni mnamo Novemba 2025, wafuasi wa Biya wanamshinikiza agombee tena. 

Hata hivyo, wakosoaji wake wanahisi kuwa ni muda mwafaka kwa kizazi kipya kuchukua uongozi wa Cameroon ili kushughulikia changamoto zinazolikumba taifa hilo kwa kasi na nguvu zaidi. 

Mgogoro wa maeneo yanayozungumza Kiingereza, Kusini-Magharibi na Kaskazini-Magharibi, ulioanza mwaka 2016, umeacha alama kubwa katika uongozi wake. 

Licha ya kujaribu kufanya mageuzi ya kugatua madaraka, Biya amekosolewa kwa kuchelewa kuchukua hatua za kushughulikia malalamiko ya wananchi wa mikoa hiyo.

Hatma ya Warithi na Siasa za Urithi

Mjadala kuhusu ni nani atakayemrithi Biya umeanza kuibuka, hasa miongoni mwa vigogo wa serikali yake. 

Katibu Mkuu wa Ofisi ya Rais, Ferdinand Ngoh Ngoh, ameonekana kuwa mlinzi mkuu wa mamlaka ya rais, huku jina lake likitajwa miongoni mwa warithi wanaowezekana. 

Hata hivyo, majina mengine kama Laurent Esso na René Sadi, ambayo pia yamekuwa yakihusishwa na urithi huo, yanakabiliwa na changamoto ya umri mkubwa.

Mtoto mkubwa wa Rais Biya, Franck Biya, ambaye ni mfanyabiashara, pia ameonekana kupigiwa debe na baadhi ya makundi ya usaidizi kumrithi baba yake. Hata hivyo, Franck hajawahi kuonyesha nia ya kuingia katika siasa au kutoa dokezo lolote la matarajio hayo.

Onyo Kutokana na Historia ya Majirani

Katika muktadha wa siasa za urithi barani Afrika, mfano wa Gabon unaweza kutumika kama onyo. 

Rais Ali Bongo aliondolewa madarakani na jeshi baada ya serikali yake kuendesha uchaguzi uliozua utata huku hali yake ya kiafya ikiwa dhaifu. 

Vivyo hivyo, Rais wa Senegal Macky Sall alipomteua mrithi wake, Waziri Mkuu Amadou Ba, alipata upinzani mkali kutoka kwa wapiga kura waliochagua mpinzani mwenye umri mdogo na mwanamageuzi.

Hali hii inaashiria kwamba jaribio lolote la kuendeleza siasa za urithi linaweza kuzua hatari, hasa katika kipindi hiki ambapo mwamko wa kisiasa miongoni mwa vijana wa mijini barani Afrika umeongezeka.

Paul Biya anaendelea kuwa kiongozi asiye wa kawaida katika siasa za Afrika. 

Licha ya kutokuwepo mara kwa mara hadharani, anaendelea kudhibiti serikali yake kwa ustadi kupitia mawaziri wake. 

Hata hivyo, kukosekana kwake kwa muda mrefu kumezua maswali mengi kuhusu hatma ya uongozi wake na nani atakayemrithi. 

Huku uchaguzi wa 2025 ukikaribia, ni wazi kwamba Biya atahitaji kusoma kwa busara hali ya kisiasa nchini mwake ili kuepuka migogoro inayoweza kuzuka, hasa miongoni mwa vijana wanaotamani mabadiliko.