Vita vya Ushuru Kati ya China na Marekani – Ni Nani Atavumilia Zaidi?

Mvutano wa kibiashara kati ya China na Marekani umeingia katika hatua mpya ya hatari, baada ya Rais wa Marekani Donald Trump kutangaza ushuru wa juu wa asilimia 104 kwa bidhaa za China, hatua ambayo imejibiwa kwa kasi na Beijing kwa kuongeza ushuru kwa bidhaa za Marekani hadi kufikia asilimia 84. Kwa sasa, dunia inashuhudia kile kinachoweza kuwa vita vikubwa zaidi vya kiuchumi vya karne ya 21.

Lakini ni nini kiini cha mvutano huu, na je, kuna suluhisho la haraka? Uchambuzi huu unajaribu kutathmini hali halisi, mikakati inayotumiwa, na hatma inayoweza kukumba mataifa haya mawili – pamoja na athari kwa uchumi wa dunia.

Mikakati ya Marekani: Shinikizo kwa Beijing, Fursa kwa Ndani

Kwa Rais Trump, ushuru huu si suala la kiuchumi tu, bali ni mkakati wa kisiasa unaolenga kuonyesha msimamo mkali dhidi ya kile anachoona kama “michezo isiyo ya haki ya kibiashara” kutoka China. Katika maoni yake ya kwanza baada ya hatua ya China, Trump alisema wazi: “Sasa ni wakati mzuri wa kuhamia Marekani.” Hili ni wito kwa kampuni kubwa za Marekani – hasa zile za teknolojia – kuhama kutoka China na kuwekeza ndani ya nchi.

Kwa kifupi, Marekani inajaribu kutumia ushuru kama njia ya kulazimisha kampuni kuachana na utegemezi wa China. Vilevile, inatumia fursa hii kuimarisha uzalishaji wa ndani, kuongeza ajira, na kuvutia mitaji.

Lakini je, huu ni mkakati unaoweza kudumu? Hii ndiyo changamoto kuu ya sera za Trump – ingawa zinasaidia kisiasa kwa ndani, zinaongeza mvutano na washirika wa kibiashara duniani.

Jibu la China: Kujihami na Kulinda Heshima

China, kwa upande mwingine, imejibu kwa haraka na kwa maneno makali. “China itapigana hadi mwisho,” imesema wizara ya mambo ya nje ya nchi hiyo. 

Hii si lugha ya kidiplomasia ya kawaida – ni ishara kuwa Beijing haiko tayari kulegeza msimamo.

Lakini China iko katika hali ngumu zaidi. Uchumi wake unategemea mauzo ya nje kwa kiasi kikubwa, na Marekani ni moja ya masoko makuu zaidi. Kwa hivyo, kupoteza soko hili si jambo dogo. Hata hivyo, Beijing imeanza kuchukua hatua kadhaa, kama vile:

• Kutafuta masoko mbadala barani Asia, Ulaya, Afrika

• Kutoa ruzuku kwa viwanda vya ndani

• Kuweka vikwazo kwa bidhaa za Marekani

Hata hivyo, wachambuzi kama Arthur Kroeber wanaonya kuwa “China haiwezi kuumiza Marekani kwa kiwango sawa inachoumia yenyewe.” Ukweli ni kuwa, China huuza bidhaa za thamani ya karibu mara tatu zaidi kwa Marekani kuliko inavyoagiza.

Changamoto kwa Dunia: Ulaya na Nchi Nyingine Zajikuta Kati

Mzozo huu hauwaathiri China na Marekani pekee. 

Umoja wa Ulaya tayari umetangaza kuwa utajibu kwa ushuru wa asilimia 25 kwa bidhaa za Marekani kama pikipiki, juisi ya machungwa na boti. Hii inazidisha hali ya taharuki, hasa ikizingatiwa kuwa Trump ametangaza mipango ya ushuru mkubwa kwa dawa kutoka Ulaya, hatua ambayo imesababisha kushuka kwa hisa za makampuni ya dawa barani humo.

Benki ya Uingereza imetahadharisha kuhusu hatari za kibiashara kwa uchumi wa dunia, ikisema kuwa ingawa Uingereza inaweza kustahimili kwa muda, makubaliano ya biashara na Marekani bado ni muhimu na hayajafikiwa.

Nani Atavumilia Zaidi?

Swali kuu ambalo wachumi na wachambuzi wa kisiasa wanajiuliza ni: nani ataweza kuvumilia maumivu ya vita hivi vya ushuru kwa muda mrefu zaidi?

Mshauri mmoja wa sera za China, ambaye hakutaka kutajwa, alieleza wazi: “Atakayesalimu amri wa kwanza atakuwa muathiriwa.” Kauli hii inaonyesha kuwa vita hivi si tu vya kiuchumi, bali pia vya kisiasa – vita vya heshima, ushawishi na uvumilivu.

Hitimisho: Vita Hii Itadumu?

Kwa sasa, hakuna dalili za upande wowote kulegeza msimamo. Malalamiko yamewasilishwa WTO, lakini kwa hali ilivyo, taasisi za kimataifa kama WTO zinaonekana kukosa nguvu za kuzuia mapambano ya kibiashara ya kiwango hiki.

Kama hakuna hatua za kupunguza mvutano huu, kuna hatari kubwa ya kuibuka kwa mgogoro wa kiuchumi wa kimataifa. Na kwa mataifa yanayoendelea, hasa barani Afrika, vita hii inaweza kuathiri uwekezaji, biashara ya kimataifa na hata bei ya bidhaa muhimu.

Mataifa haya mawili makubwa yanapaswa kutafuta njia ya kurudi mezani, kwa mazungumzo ya wazi, yenye nia ya kweli. Vinginevyo, dunia nzima italipa gharama ya mvutano huu.